وزیر علوم در مورد روش جدید حمایت مالی از دانشجویان دکتری صحبت کرد .

آموزش عالی کشور به تازگی روزهای پرتلاطمی را پشت سر گذاشته است ؛ هفته‌ ای که گذشت با هفته پژوهش و فناوری متقارن بود که بحث‌ های کهنه‌ ای از مشکلات ریشه‌ ای پژوهش در کشور بار دیگر مطرح شد .

همچنین اخیرا وزارت علوم پس از سال‌ ها مطالبه قدیمی مردم درباره ساماندهی سهمیه‌ های کنکور را به سرانجام رسانده و طرحی را برای پایان دادن به گلایه‌ ها و انتقادها ارائه کرده است .

علاوه بر این ، اخیرا بحث‌ های کهنه بی‌ فایده بودن درس‌ های دانشگاهی و نبود ارتباط بین علم آمادمیک با صنعت کشور ، از مرحله گلایه فراتر رفته و جدی تر شده تا آنجا که وزارت علوم برای برقراری ارتباط واقعی بین دانشگاه‌ ها و صنعت ، با ارایه طرحی حاضر شده که به مدت ۳ ماه تا ۶ ماه حقوق اعضای هیات علمی را بپردازد و آنها به جای دانشگاه در صنعت حاضر شوند .

منصور غلامی وزیر علوم : برای افزایش رغبت شرکت ها و دستگاه ها به تخصیص بودجه فعالیت‌ های پژوهشی به تحصیلات تکمیلی طرحی در دستور کار وزارت علوم است که در این طرح بودجه فعالیت‌ های پژوهشی در چارچوب تحصیلات تکمیلی صرف خواهد شد .

این طرح ارائه تسهیلات به دانشجویان تحصیلات تکمیلی است ؛ به این صورت که ساز و کار تامین اعتبار پژوهشی در قالب گرنت را فراهم می‌ کند .

در این طرح ، از منابع حاصل از یک بند تبصره ۹ قانون بودجه استفاده خواهد شد . این بند شرکت‌ های سودده را مکلف می‌ کند که بخشی از سود خود را در اختیار فعالیت‌ های پژوهشی کاربردی قرار دهند ؛ این اعتبار در ابتدا برای خود شرکت‌ ها و سپس برای تحقیقاتی که وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری مشخص می‌ کند مصرف خواهد شد .

این طرح هم‌ اکنون در حال شکل‌ گیری است و برنامه‌ ها و آیین‌ نامه‌ های مربوط نوشته شده است ؛ همچنین برای اینکه این فرآیند فعال شود وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری در مرحله اول از این طرح حمایت اولیه را انجام خواهد داد .

امیدواریم امسال منابع مالی برای اجرای این طرح تامین شود تا بتوانیم این رویه را به جریان مستمر کاربردی در پایان‌ نامه‌ های تحصیلات تکمیلی با حمایت مالی کامل تبدیل کنیم .

در کنار طرح گرنت پژوهشی ، طرح گرنت فناوری هم ارائه می‌ شود که هر دو طرح مکمل یکدیگر و در راستای هدایت پایان‌ نامه‌ های تحصیلات تکمیلی به سمت نیازهای پژوهش کشور و سپس تجاری سازی طرح‌ ها است . هر دو طرح به زودی ارائه می‌ شوند .

البته ، به زودی بعد از ارائه طرح‌ های گرنت فناوری و گرنت پژوهشی ، آیین‌ نامه ای متشکل از استانداردها را تدوین می‌ کنیم که چارچوب‌ هایی را برای جذب دانشجو توسط اساتید مشخص می‌ کند و این آیین نامه احتمالا در دی ماه ۹۸ ابلاغ خواهد شد .

* دیگر درس دانشجوی دکتری ۶ سال و ۹ سال طول نخواهد کشید

بسیاری از دانشجویان دکتری اعلام می‌ کنند که تحصیل در دکتری کاری تمام وقت است و نمی‌ توانند در حین تحصیل ، به صورت تمام وقت مشغول به کار باشند ؛ همین امر باعث شده که دانشجو برای گذران زندگی در کنار تحصیل ، کار کنند و سال‌ ها درگیر پروسه تحصیل باشند .

غلامی گفت : معتقدیم باید اعتبار فعالیت‌ های پژوهشی را به سمت پایان‌ نامه‌ های تحصیلات تکمیلی و دانشجویان دکتری و پسادکتری هدایت کنیم که همان بستر استاندارد تحصیل و فعالیت دانشجویان دکتری و پسا دکتری در همه جای دنیا است .

در این طرح ، دانشجو برای پروژه مشخص اخذ می‌ شود و مانند یک کارمند کارشناس در دانشگاه حضور می‌ یابد ، ساعت می‌ زند و وظیفه مشخص دارد . اگر به همین ترتیب عمل کنیم هیچ دانشجوی دکتری ، ۶ ساله و حتی ۹ ساله درس خود را تمام نمی‌ کند ؛ بلکه ظرف ۳ یا ۴ سال درس خود را تمام می‌ کند و از دانشگاه خارج می‌ شود و نتیجه کار او هم خیلی زود مورد استفاده قرار می‌ گیرد .

کاری که ۶ سال پیش تعریف شده است وقتی ۶ یا ۷ سال بعد نتیجه می دهد فایده ندارد و به درد نمی خورد ؛ این موضوعات چالش اساسی تحصیلات تکمیلی است .

* سال گذشته منابع مالی طرح به دلیل زمان محدود از دست رفت

تخصیص بودجه پژوهشی به تحصیلات تکمیلی طبق بند تبصره ۹ قانون برنامه ، سال گذشته هم دیده شده بود اما این هدف عملیاتی نشد ، چرا ؟

غلامی گفت : این بند سال گذشته هم در قانون بودجه سال ۹۷ وجود داشت اما به دلیل اینکه تقریبا با پایان سال همراه شد ، در نتیجه در سال گذشته منبع مالی کافی برای این طرح نرسید ، علاوه بر این ، مقداری از منابع مالی ( تقریبا نیمی از منابع مالی مربوط ) هم در شب عید به دلیل تاخیر در انتقال از خزانه دولت از دست رفت ؛ اما امسال خوشبختانه طرح در حال انجام است .

* اساتید راهی صنعت شدند

یکی از ضروریات روز کشور کاربردی شدن پژوهش‌ ها به معنی همراستا شدن پژوهش‌ ها با نیازهای کشور است ؛ اخیرا وزارت علوم با هدف برقراری ارتباط نزدیک‌ تر دانشگاه با صنعت و جامعه ، اساتید و اعضای هیات علمی را موظف به گذراندن فرصت مطالعاتی در صنعت کرده است ؛ اما تعداد محدودی از اعضای هیات علمی از این دوره‌ ها استقبال کردند ، چرا ؟

غلامی : طبق طرح وزارت علوم ، اساتید و اعضای هیات علمی جوان بین ۳ تا ۶ ماه را باید در صنعت بگذرانند تا از نزدیک در جریان فعالیت‌ های جاری صنایع قرار بگیرند و از مشکلات آنها مطلع شوند .

ایده‌ های مختلف ارتباط نزدیک‌ تر اساتید دانشگاهی با صنعت تاکنون موفق نبوده است ؛ اما امیدواریم که این طرح با شکل جدید اجرا موفق شود . تا کنون هم آمارها نشان داده که تعداد اساتید و اعضای هیات علمی که به فرصت مطالعاتی رفته‌ اند حدود ۵۰ نفر بوده‌ اند و این آمار قطعا افزایش پیدا خواهد کرد و طرح ادامه دار خواهد بود .

به دلیل اینکه این طرح از ابتدای سال ۹۸ اجرا شد و شامل آن دسته از اعضای هیات علمی است که از ابتدای سال ۹۸ استخدام می‌ شوند و تعداد استخدام اعضای هیات علمی در ۹ ماهه اول سال جاری محدود بوده و زیاد نبوده است ، در نتیجه بسیاری از این افراد در سال اول آماده نبوده‌ اند که به این فرصت بروند .

اعضای جوان هیات علمی حدود ۵ سال فرصت دارند که به فرصت مطالعاتی در صنعت بروند و اگر این آمار در سال اول کمی پایین‌ تر از انتظار است به همین دلیل است .

اما آمارها نشان می‌ دهد مجموع فعالیت هایی که برای ارتباط دانشگاه با صنعت در دست انجام است موفق بوده است ؛ همچنان که تعداد پایان‌ نامه‌ هایی امسال در ارتباط با صنعت و جامعه تدوین شده نسبت به سال گذشته ۳ برابر شده است ، اگرچه آمار این پایان‌ نامه‌ ها هنوز پایین است .

* تغییرات قریب‌ الوقوع در سیستم دانشگاه‌ های کشور

اخیرا وزارت  علوم ، تغییرات گسترده‌ ای را در نظام آموزش عالی کلید زده است که بر اساس آن به پردیس‌ های دانشگاه‌ های دولتی درباره بازنگری در اهداف و ماموریت‌ ها اولتیماتوم داده یا پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ های وابسته به دستگاه‌ های دولتی را ممنوع کرده است ؛ چه تغییرات دیگری پیش رو است ؟

غلامی : طرحی را به اسم ساماندهی آموزش عالی کشور را در دستور کار داریم که مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است و وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری موظف است که این طرح را اجرا کند .

در این طرح وزارت علوم قرار است دانشگاه‌ های کشور را ساماندهی کند ؛ در مرحله اول دانشگاه های دولتی را در ذیل یک طرح با عنوان شبکه علمی کشور تعریف کرده‌ ایم . شبکه علمی کشور استان به استان است و هر چند استان یک منطقه را تشکیل می دهند .

هدف از این طرح این است که در عین حمایت از تشکیل مراکز بزرگ علمی ، از پراکنده‌ کاری جلوگیری شود ؛ با این طرح ، دانشگاه های کشور ماموریت‌ گرا می‌ شوند به این معنی که تمام ظرفیت های دانشگاه‌ از جمله اعتبار ، امکانات و محل استقرار تجمیع می‌ شود و دانشگاه ها کار جدی کمی و کیفی انجام خواهند داد و کیفی‌ سازی فعالیت‌ های آموزشی و پژوهشی محقق خواهد شد .

این موارد در اهداف ساماندهی نظام آموزش عالی کشور دیده شده است و امیدواریم که بتوانیم با اجرای کامل این برنامه ها به این اهداف برسیم. در نهایت این تغییرات به نفع آموزش عالی کشور است و به نفع تک تک استان‌ها و مناطق، دانشگاه‌ها و دانشجویان است که دستاورد‌های بهتری داشته باشند.

همچنین براساس مصوبه شورای عالی اداری کشور، متولی آموزش عالی فقط دانشگاه‌ ها شناخته شده‌ اند و از این رو دستگاه‌ های اجرایی از داشتن دانشگاه منع شده‌ اند و در نتیجه جذب دانشجو در این نوع دانشگاه‌ ها متوقف شده است .

بر اساس دیگر مفاد این مصوبه ، پژوهشگاه‌ ها هم باید بر فعالیت تخصصی متمرکز شوند و از فعالیت عمومی منع شده‌ اند .

هدف از همه این تغییرات ساماندهی نظام آموزش عالی در راستای بهبود کیفیت آموزش است .

*دولت از نظر مجلس درباره لایحه ساماندهی سهمیه‌ های کنکور استقبال می‌ کند

وزارتخانه‌ های علوم و بهداشت لایحه‌ای را برای ساماندهی سهمیه‌ های کنکور ارایه داده‌ اند ، چقدر امید به تصویب و اجرایی شدن این لایحه است ؟

غلامی : پس از اعتراض‌ های کهنه و ادامه‌ دار درباره انواع سهمیه‌ ها در کنکور ، لایحه‌ ای با همکاری مشترک وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی تهیه و به هیات دولت ارسال شده است که در این لایحه پیشنهادهایی برای تغییر انواع سهمیه‌ ها در کنکور ارائه شود .

مصوبات متعددی از طرف مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره سهمیه‌ های کنکور وجود دارد که هر مصوبه باید توسط نهاد صادر شده اصلاح شود .

این لایحه پیشنهاد دولت است و اگر مجلس هم پیشنهاد یا ظرفیتی در این باره داشته باشیم از همکاری و همفکری مجلس استقبال می‌ کنیم . امیدواریم که نهادهای مرتبط در این موضوع مشارکت و همراهی داشته باشند و قطعا با نهایی شدن این لایحه نگرانی‌ ها کمتر می‌ شود .

منبع : فارس